Wieloboje lekkoatletyczne – czym są i jakie konkurencje można tam spotkać?

Wieloboje lekkoatletyczne to konkurencje, które składają się z kilku różnych dyscyplin lekkoatletycznych. Zawodnicy rywalizują w nich, starając się uzyskać jak najlepsze wyniki w każdej z konkurencji, a końcowy rezultat jest sumą punktów zdobytych we wszystkich dyscyplinach. Wieloboje mają długą historię, sięgającą początków nowożytnej lekkoatletyki. Pierwsze zawody w dziesięcioboju mężczyzn rozegrano już na igrzyskach olimpijskich w 1912 roku. Z kolei wielobój lekkoatletyczny kobiet, początkowo rozgrywany jako pięciobój, zadebiutował na igrzyskach w 1964 roku. Obecnie wieloboje są uważane za jedne z najbardziej prestiżowych konkurencji lekkoatletycznych, a zwycięzcy zyskują miano najwszechstronniejszych lekkoatletów.

Rodzaje wielobojów lekkoatletycznych

W lekkoatletyce rozgrywane są różne rodzaje wielobojów, dostosowane do płci i wieku zawodników. Oto najważniejsze z nich:

1. Dziesięciobój lekkoatletyczny mężczyzn – składa się z dziesięciu konkurencji rozgrywanych w ciągu dwóch dni. Jest to najbardziej prestiżowy wielobój, rozgrywany na igrzyskach olimpijskich i mistrzostwach świata.
2. Siedmiobój kobiet – składa się z siedmiu konkurencji rozgrywanych w ciągu dwóch dni. Jest to odpowiednik dziesięcioboju mężczyzn i również jest rozgrywany na najważniejszych imprezach lekkoatletycznych.
3. Pięciobój lekkoatletyczny – historyczna konkurencja, rozgrywana na igrzyskach olimpijskich w latach 1912-1924. Obecnie rozgrywany jest rzadko, głównie w zawodach halowych lub młodzieżowych.
4. Czwórbój lekkoatletyczny – uproszczona wersja wieloboju, przeznaczona głównie dla dzieci i młodzieży. Składa się z czterech konkurencji: biegu, skoku, rzutu i biegu długiego.

Oprócz tego istnieją też inne, mniej popularne odmiany wielobojów, takie jak trójbój czy dwubój. Są one rozgrywane głównie w zawodach młodzieżowych lub weteranów.

Konkurencje w dziesięcioboju lekkoatletycznym

Dziesięciobój lekkoatletyczny mężczyzn to najbardziej prestiżowy i wymagający wielobój. Składa się z dziesięciu konkurencji rozgrywanych w ciągu dwóch dni:

Pierwszy dzień:

1. Bieg na 100 m
2. Skok w dal
3. Pchnięcie kulą
4. Skok wzwyż
5. Bieg na 400 m

Drugi dzień:

1. Bieg na 110 m przez płotki
2. Rzut dyskiem
3. Skok o tyczce
4. Rzut oszczepem
5. Bieg na 1500 m

Dziesięciobój wymaga od zawodników wszechstronności i doskonałego przygotowania fizycznego. Dziesięcioboista musi być szybki (biegi na 100 m i 400 m), wytrzymały (bieg na 1500 m), silny (pchnięcie kulą, rzut dyskiem i oszczepem) oraz mieć doskonałą koordynację ruchową (skoki i biegi przez płotki). Niewielu lekkoatletów jest w stanie osiągać wysokie wyniki we wszystkich tych konkurencjach, dlatego dziesięcioboiści są uważani za najbardziej wszechstronnych sportowców.

Konkurencje w siedmioboju kobiet

Siedmiobój kobiet to odpowiednik dziesięcioboju mężczyzn. Składa się z siedmiu konkurencji rozgrywanych w ciągu dwóch dni:

Pierwszy dzień:

1. Bieg na 100 m przez płotki
2. Skok wzwyż
3. Pchnięcie kulą
4. Bieg na 200 m

Drugi dzień:

1. Skok w dal
2. Rzut oszczepem
3. Bieg na 800 m

Siedmiobój różni się od dziesięcioboju nie tylko liczbą konkurencji, ale także ich doborem. W siedmioboju nie ma skoku o tyczce, rzutu dyskiem ani biegu na 1500 m. Zamiast tego rozgrywane są bieg na 100 m przez płotki i bieg na 800 m, które lepiej odpowiadają predyspozycjom fizycznym kobiet.

Mimo tych różnic, siedmiobój wymaga od zawodniczek podobnych cech co dziesięciobój od mężczyzn: szybkości, wytrzymałości, siły i zwinności. Siedmioboistki muszą być wszechstronne i równie dobrze radzić sobie w biegach, skokach i rzutach.

System punktacji w wielobojach

W wielobojach lekkoatletycznych wyniki uzyskane przez zawodników w poszczególnych konkurencjach są przeliczane na punkty według specjalnych tabel punktowych. Tabele te opracowano na podstawie wzorów matematycznych, które uwzględniają osiągnięty rezultat i jego odniesienie do rekordu świata w danej konkurencji.

Przykładowa tabela punktowa dla biegu na 100 m mężczyzn:

Podobne tabele istnieją dla wszystkich konkurencji wchodzących w skład wielobojów. Punkty zdobyte przez zawodnika w poszczególnych konkurencjach są sumowane, a zwycięzcą zostaje ten, kto uzyskał największą łączną liczbę punktów.

System punktacji sprawia, że w wielobojach liczy się nie tylko zwycięstwo w poszczególnych konkurencjach, ale przede wszystkim równy, wysoki poziom we wszystkich dyscyplinach. Zawodnik, który wygrywa jedną konkurencję, ale w innych osiąga słabe wyniki, ma mniejsze szanse na końcowy sukces niż ten, który we wszystkich konkurencjach plasuje się w czołówce.

Podsumowanie

Wieloboje lekkoatletyczne to konkurencje, które w pełni oddają ducha lekkiej atletyki – królowej sportu. Wymagają one od zawodników wszechstronności, wytrzymałości i doskonałego przygotowania fizycznego. Dziesięciobój mężczyzn i siedmiobój kobiet to jedne z najbardziej prestiżowych konkurencji lekkoatletycznych, a ich zwycięzcy zyskują miano najlepszych i najwszechstronniejszych lekkoatletów. Choć wieloboje są niezwykle wymagające i trudne, to właśnie dzięki temu cieszą się tak dużym uznaniem kibiców i samych sportowców. Można śmiało powiedzieć, że dopóki istnieć będzie lekkoatletyka, dopóty rozgrywane będą wieloboje – kwintesencja królowej sportu.